Koncepcja badawcza i plan prac

Realizacja projektu rozpocznie się od etapu konceptualizacji. Obejmuje on dogłębną systematyczną analizę istniejącej literatury, raportów eksperckich, dokumentów politycznych i źródeł danych statystycznych dotyczących roli szoków w rozwoju regionalnym i polityce regionalnej. Przegląd skoncentruje się na trzech kluczowych tematach:

• Zrozumienie roli szoków rozwojowych w świetle ewolucyjnej geografii ekonomicznej, w tym związanych koncepcji teoretycznych, takich jak podatność, odporność, adaptacja itp.,
• Rola kryzysów w polityce Unii Europejskiej, w tym w polityce regionalnej. Temat ten obejmie empiryczne i koncepcyjne analizy wpływu kryzysu finansowego, pandemii COVID-19, wojny Rosja-Ukraina oraz kryzysu klimatycznego na politykę UE,
• Społeczne i polityczne konsekwencje agresji Rosji na Ukrainę, analizowane w różnych skalach przestrzennych i kontekstach; szczególny nacisk położony zostanie na badania oparte na danych przeprowadzone w UE i państwach członkowskich.

Efektem tego etapu będzie sprecyzowanie szczegółowego zakresu zainteresowań badawczych, słownictwa badawczego oraz hipotez roboczych dla kolejnych empirycznych etapów badania. Etap konceptualizacji nie ogranicza się czasowo do pierwszej fazy realizacji projektu; rozpoczął się już na etapie przygotowania wniosku grantowego i będzie kontynuowany przez monitorowanie literatury, wyników innych badań i dyskusji politycznych w trakcie realizacji projektu.

Kolejne dwa etapy projektu obejmują badania empiryczne mające na celu stworzenie nowej wiedzy w oparciu o wtórne i pierwotne źródła informacji oraz zastosowanie metod ilościowych i jakościowych na różnych poziomach analizy geograficznej. Etap empirycznych badań typologicznych będzie miał na celu opisanie i wyjaśnienie przestrzennych różnic w poziomie podatności i skutkach wojny dla regionów europejskich. W badaniach zostaną uwzględnione różne wskaźniki społeczno-ekonomiczne, dotyczące m.in.: Demografii i migracji, w tym napływu uchodźców, Struktury aktywności gospodarczej, w tym podatności przemysłu na kryzysy energetyczne, Międzynarodowych relacji gospodarczych, w tym podatności na zakłócenia w międzynarodowych łańcuchach dostaw, Struktury dostaw energii, w tym zależności od rosyjskich źródeł energii (Celi i in., 2022). Na tym etapie zostaną wykorzystane wtórne dane statystyczne z otwartych baz danych Eurostat, projektów badawczych ESPON oraz inne źródła zidentyfikowane w pierwszym etapie analizy. Po zebraniu wspólnej bazy danych dane zostaną przetworzone przy użyciu metod statystycznych, takich jak redukcja wymiaru, modele regresyjne i klastrowanie (grupowanie). Etap typologiczny będzie kluczowy do wyboru obszarów badawczych reprezentujących różne typy regionów do kolejnego, idiograficznego etapu badań.

W trzecim etapie idiograficznych badań empirycznych schodzimy w dół geograficznej skali naszego badania do czterech wybranych studiów przypadku i analizujemy je szczegółowo na podstawie ilościowych i jakościowych badań pierwotnych oraz wtórnych źródeł informacji. Pierwszym celem tego etapu badania będzie zidentyfikowanie opinii aktorów obecnych w tych obszarach:

• Mieszkańców, w tym nowych, tymczasowych populacji uchodźców,
• Organizacji pozarządowych,
• Przedsiębiorców,
• Oraz władz regionalnych i lokalnych na temat różnorodnych społecznych i ekonomicznych konsekwencji rosyjskiej agresji na Ukrainę.

Drugim celem będzie odnalezienie czynników i procesów kształtujących odporność regionów na skutki wojny oraz zidentyfikowanie strategii adaptacyjnych stosowanych przez aktorów obecnych w regionie. Cztery wybrane obszary badań jako studia przypadków to jednostki terytorialne NUTS-2 wykorzystywane w statystykach Eurostat, które często odpowiadają podstawowym podziałom administracyjnym w państwach członkowskich. Według regionalizacji z 2021 roku w krajach UE istnieje 269 jednostek NUTS-2 (oraz dalsze 102 w Wielkiej Brytanii i innych krajach partnerskich; Statistical regions…, 2022). Wyboru czterech regionów dokonamy na podstawie dwóch zestawów kryteriów. Pierwszym będą wyniki wcześniejszych badań typologicznych wskazujące regiony o różnych charakterystykach skutków agresji Rosji. Drugim będą kryteria praktyczne, obejmujące możliwość prowadzenia badań w terenie z wykorzystaniem lokalnej wiedzy i międzynarodowych partnerów badawczych z Finlandii (University of Eastern Finland), Niemiec (Leibniz Institute for Regional Development and Structural Planning) oraz Rumunii (Bucharest University of Economic Studies). Badania w terenie obejmą badania ilościowe – ankiety przeprowadzane w próbach lokalnej populacji, oraz badania jakościowe, w tym analizę lokalnych dokumentów politycznych, jak również wywiady indywidualne z aktorami lokalnymi – politykami, przedsiębiorcami i przedstawicielami organizacji pozarządowych.

Ostatni etap obejmie tworzenie uogólnień i rekomendacji dla europejskiej polityki regionalnej na podstawie wniosków z wcześniej opisanych badań empirycznych. Głównym celem tego etapu będzie dostarczenie rekomendacji dotyczących kierunku i operacjonalizacji działań polityki regionalnej, z uwzględnieniem konsekwencji zmian w czynnikach rozwoju występujących w wyniku wpływu społecznych i ekonomicznych konsekwencji rosyjskiej agresji na Ukrainę, oraz uznając międzyregionalne różnice w zakresie i strukturze skutków wydarzenia szokowego oraz potrzebę wdrażania podejść polityki opartych na miejscu. W ramach tego etapu będziemy również pracować nad rozpowszechnianiem wyników w publikacjach akademickich w renomowanych czasopismach. Jednak wyniki poszczególnych etapów badań empirycznych będą regularnie poddawane dyskusji akademickiej w miarę postępu projektu. Będziemy regularnie prezentować je na seminariach i konferencjach, również tych, które są platformą do międzynarodowej dyskusji. Jednym z kanałów rozpowszechniania wyników badań będzie również strona internetowa poświęcona realizowanym zadaniom badawczym.